Wat is de aanleiding voor deze proef?
De bodem in Nederland zakt en het gaat steeds sneller en dan met name in het veenweidegebied. Een deel van het beheergebied van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht ligt in het veenweidegebied. De bodem is zo ver gezakt dat het verder verlagen van de waterpeilen geen reële optie meer is. Het waterschap heeft besloten om vanaf 2030 niet meer automatisch de waterpeilen te verlagen en dat betekent dat er in de verre toekomst (vanaf 2080) eigenlijk geen veeteelt meer mogelijk is in (delen van) het veenweidegebied. Het waterschap voelt zich mede verantwoordelijk voor maatschappelijke veranderingen in het veenweidegebied en draagt daarom bij aan deze pilot om alternatieve verdienmodellen te onderzoeken en bodemdaling tegen te gaan.
Waarom kan het peil niet verder verlaagd worden?
Problemen die kunnen ontstaan zijn openbarsting van sloten in lagere polders, opkomen van brakke kwel in lage polders, overstromen van weilanden en bebouwing door ongelijke zakking. Bodemdaling komt door zetting (samendrukken van de grond), maar ook door veenafbraak, waarbij veel CO2 en methaan vrij komt: broeikasgassen. Bij dit alles nemen de kosten voor de maatschappij toe, waar geen extra baten tegenover staan. Het nat houden van veen stopt bodemdaling en uitstoot van CO2. Daar zijn bewoners van het gebied bij gebaat. Voor boeren betekent het echter een andere manier van werken.
Wat gaan we doen?
We gaan op zes proefvelden drie verschillende gewassen telen. Op één veld veenmos, op één veld riet en op de overige vier proefvelden lisdodde. In twee lisdoddevelden telen we op een laag bagger en in twee andere velden op gras dat onder water staat. Drie velden worden ingezaaid en één proefveld wordt aangeplant. We gaan samen met Wilko Kemp onderzoek doen naar de ideale waterbeheersing in de proefvelden. We willen graag weten onder welke omstandigheden lisdodde het snelst groeit. We houden ook bij hoeveel water nodig is, wat de effecten zijn op de waterkwaliteit, grondwater, bodem, uitstoot van broeikasgassen en biodiversiteit in de proefvelden. Tijdens de pilot kunnen er in verband met nieuwe inzichten onderzoeken worden toegevoegd.
Wat merken bewoners hiervan?
De weilanden zijn veranderd in dijkjes (met bloemen) en daarachter velden met lisdodden. De vakken met riet en veenmos zijn vanaf de weg niet te zien. Wilko Kemp zal de gewassen oogsten en eventuele overlast is vergelijkbaar met maaibeleid voor grasoogst. Medewerkers van Waternet zijn regelmatig in de proefvelden aanwezig zijn om metingen te doen.
Planning
De planning ziet er globaal als volgt uit:
Maart/ april 2019 |
inrichten proefvelden |
April t/m juli 2019 |
aanplanten/ inzaaien van de proefvelden |
2019 t/m 2025 |
beheren van de teelt |
2025-2027 |
mogelijke verlenging van de proef |
2027 |
opruimen proefvelden |
2027 |
herinrichten van het gebied voor het Nationaal Natuur Netwerk (NNN-gebied) door de provincie Noord-Holland ten behoeve van Natura 2000. |