Grondstoffen opnieuw gebruiken

In Amsterdam-West halen we met het Fosvaatje de stof fosfaat uit rioolwater

Ruim 90 procent van de grondstoffen die we in de wereld verbruiken, gebruiken we niet opnieuw. Minder dan 10 procent van de economie is dus circulair. Dat kan beter. Daarom willen we zoveel mogelijk grondstoffen opnieuw gebruiken. En zoveel mogelijk grondstoffen uit het water halen.

Het Rijk stelt doelen voor 2050 in het programma 'Nederland Circulair in 2050' (U verlaat deze site). In dit plan laat het kabinet zien hoe we onze economie helemaal duurzaam kunnen maken. Het eerste doel is om in 2030 de helft minder belangrijke grondstoffen te gebruiken. Dat zijn mineralen, fossiele brandstoffen en metalen.

Geen afval maar grondstof

We zien gebruikte stoffen niet langer als afval, maar als grondstof. We willen stoffen gébruiken in plaats van vérbruiken. En we willen grondstoffen zo lang mogelijk opnieuw gebruiken. We moeten dus goed weten welke grondstoffen we gebruiken binnen onze organisatie en in onze omgeving.

Grondstoffen uit rioolwater

In onze regio zijn veel mogelijkheden om grondstoffen opnieuw te gebruiken. Burgers en bedrijven maken hier hun plannen en voeren ze uit. Provincies, gemeenten en waterschappen kunnen het opnieuw gebruiken van grondstoffen mogelijk maken en aanmoedigen. Dat deed Waternet afgelopen jaar (U verlaat deze site) bijvoorbeeld door de duurzame uitdagingen van het bedrijf voor te leggen aan studenten en startende bedrijven.

Waterschappen kunnen samen met overheden, organisaties, bedrijven en burgers werken aan de circulaire economie. Water kan daarin een grote rol spelen. Want uit vuil water kunnen we veel grondstoffen halen. Zoals biogas, struviet (een soort kunstmest), cellulose (vezels van wc-papier) en groengas.

In onze begroting voor 2019 staat hoeveel stoffen we uit vuil water kunnen halen, en wat dat oplevert:

Nm³ staat voor Normaal kubieke meter.

Elke grondstof is anders

Bij elke grondstof zijn er verschillen in vraag en aanbod. En zijn er verschillende partners waarmee we samen kunnen werken. In 2018 werden we lid van Aquaminerals (U verlaat deze site). Dit is een samenwerking tussen drinkwaterbedrijven en waterschappen. Samen willen we stoffen uit het water en ons gebied opnieuw gebruiken.

Er is een top vijf van grondstoffen die waterschappen terugwinnen:

• fosfaat
• cellulose
• alginaat
• bioplastics
• biomassa

Als waterschap hebben we allerlei mogelijkheden om grondstoffen opnieuw te gebruiken:

• Uit vuil rioolwater kunnen we grondstoffen halen.
• Uit ons gebied kunnen we biomassa halen. Het gaat dan bijvoorbeeld om gemaaide planten en gras. Met de vezels uit deze planten kunnen we bijvoorbeeld meubels maken.
• Samenwerken met bedrijven die werken met duurzame materialen.
• Het inkopen van producten gemaakt van grondstoffen die nog een keer te gebruiken zijn.
• Het onderzoeken van nieuwe mogelijkheden om stoffen en energie opnieuw te gebruiken. Bijvoorbeeld om warmte en koude uit water te gebruiken. Hiermee kunnen we woningen verwarmen of juist koelen.

Nieuwe sanitatie

We werken ook aan nieuwe sanitatie. Hierbij testen we een nieuwe manier om het vuile water van huishoudens te verzamelen en schoon te maken. Bijvoorbeeld in de wijk Buiksloterham in Amsterdam. En op het Strandeiland op IJburg.

In Buiksloterham in Amsterdam-Noord testen we nieuwe sanitatie

Bij nieuwe sanitatie scheiden we het vuile water bij de bron. Er zijn twee stromen: zwart water en grijs water. Zwart water is toiletwater. Grijs water komt uit de gootsteen, douche en wasmachine. In deze twee stromen zitten verschillende stoffen.

Uit toiletwater halen we bijvoorbeeld biogas en de stof fosfaat. Met biogas kunnen we energie opwekken. Fosfaat gebruiken we voor kunstmest.

Grijs water is warm: gemiddeld 25 graden. Deze warmte slaan we op en gebruiken we opnieuw. En mooi meegenomen: door een vacuümsysteem te gebruiken besparen we 40 liter water per dag.

Is nieuwe sanitatie ook geschikt om op grotere schaal te gebruiken? Dat moeten we samen met de gemeente Amsterdam onderzoeken. Daarvoor moeten we niet alleen kijken naar onze proeven. We moeten ook bekijken of het technisch mogelijk is. En of we het kunnen betalen.

Meer lezen

• Green Deal Circulair Inkopen 2.0 (pdf, 449 kB) (U verlaat deze site)
• Provincie Noord-Holland: Circulaire economie (U verlaat deze site)
• Amsterdam circulair (U verlaat deze site)
• Circularity Gap Report 2019 (U verlaat deze site)
• MVO Nederland: Wat is de circulaire economie? (U verlaat deze site)
• Planbureau voor de Leefomgeving: Circulaire economie (U verlaat deze site)
• Ellen Macarthur Foundation: Publications (U verlaat deze site)

Vragen aan het bestuur

• Welke visie hebben we als waterschap op onze rol in en bijdrage aan een duurzame samenleving?
• Welke doelen stellen we voor onze eigen bedrijfsvoering?
• Hoe wil het bestuur verdergaan met nieuwe sanitatie?