Onze aanpak om bodemdaling te remmen

Wat is bodemdaling?

In Nederland hebben we honderden jaren lang de waterstand in onze veengebieden verlaagd door water weg te pompen. Zo werden deze polders geschikt om er te boeren en te wonen. Maar de grond droogde hierdoor ook uit. Droge veengrond breekt sneller af dan natte veengrond. Daardoor daalt de bodem. Soms met wel 1 cm per jaar.

Bodemdaling zorgt voor problemen voor bewoners, gebruikers en overheden. Het zorgt voor schade aan gebouwen, wegen en landbouwgrond. Dieper liggende polders maken het steeds duurder om het water in het gebied op peil te houden. Veengrond komt in het water waardoor de kwaliteit achteruitgaat. En als veengrond daalt komen er ook nog eens grote hoeveelheden CO₂ vrij. Daarom willen we bodemdaling remmen.

Feiten en cijfers

• In ons gebied ligt ongeveer 20.000 hectare veengebied.
• Hiervan is circa 14.500 hectare landbouwgrond, de rest is vooral natuurgebied.
• Dit is ongeveer 10% van het gebied in Nederland dat gevoelig is voor bodemdaling.
• De veenbodem in ons gebied daalt tussen de 2 en 10 mm per jaar.
• Daardoor komt er per hectare grond tussen de 5 en 20 ton CO₂ per jaar vrij.
• Tel daar de uitstoot van sloten bij op en ons gebied stoot in totaal 390.000 ton CO₂ per jaar uit.

Onze taak: bodemdaling remmen

We willen daling van de bodem remmen, maar dat is niet makkelijk. Als waterschap zorgen we voor een oppervlaktewaterpeil dat past bij het gebruik van de grond. Maar wij bepalen niet hoe de grond gebruikt wordt: dat doen de eigenaren, gebruikers, provincies en gemeenten. Daarom moeten we samenwerken met deze partijen. En op een nieuwe manier kijken naar hoe we omgaan met water en de manier waarop de grond wordt gebruikt.

Hoe pakken we bodemdaling aan?

Ons eigen waterbeheer heeft invloed op bodemdaling. Want in gebieden waar we het oppervlaktewaterpeil laag houden, droogt het veen uit. Door de lagere grondwaterstand zakt het naar beneden. Maar andersom heeft het niet direct effect. Een hoger oppervlaktewaterpeil betekent niet dat de grondwaterstand meteen hoger komt.

Onze aanpak van bodemdaling komt terug in:

• Tweede Actieprogramma Aanpak Veenweiden
• Strategie Bodemdaling
• Nota Peilbeheer 2019

Actieprogramma Aanpak Veenweiden

In het actieprogramma 'Tweede Aanpak veenweiden 2021 – 2023' staat wat we de komende jaren doen om bodemdaling te remmen. We gaan actief, samen met anderen, aan de slag. We gebruiken de informatie uit het eerste actieprogramma. We letten daarbij op de vraag naar water, de waterkwaliteit en het voorkomen van overlast. Door minder uitstoot van broeikasgassen dragen we bij aan het klimaatakkoord voor 2030. En we helpen mee aan de omgevingsvisies van de provincies Utrecht en Noord-Holland om de bodemdaling in 2030 met 50% te remmen.

Strategie bodemdaling

In 2019 startten we met de ‘strategie bodemdaling (U verlaat deze site)’. Ook houden we bij het vaststellen van waterpeilen rekening met bodemdaling. Zo dragen we gebiedsgericht bij aan het remmen van bodemdaling. We richten ons op 3 belangrijke punten. Maar we kijken ook naar kansen en gevolgen op het gebied van biodiversiteit, klimaat, waterkwaliteit en energie.

Samenwerken

We willen bij het aanpakken van bodemdaling beter samenwerken met het Rijk, provincies en gemeenten. Want deze partijen bepalen hoe het land in ons gebied gebruikt wordt. En de manier waarop de grond gebruikt wordt heeft een grote invloed op bodemdaling.

Gebiedsproces

In de plannen over de inrichting van het land denken we als partner mee en geven we per gebied gericht advies. Daarbij gaan we in gesprek met alle partijen, ook de eigenaren en gebruikers van land. We adviseren ze hoe ze bodemdaling kunnen remmen. De beste vorm is een gebiedsproces. Dit betekent dat de eigenaren en gebruikers van een polder een toekomstbeeld vormen van het gebied. En het remmen van bodemdaling een plek geven in hun plannen.

Blijven leren

Om goed advies te kunnen geven blijven we leren over het remmen van bodemdaling. We praten met andere kenners en kijken naar wat er nog meer speelt in het gebied. Daarnaast testen we samen met gebruikers en eigenaren van land nieuwe ideeën in ons eigen gebied.

Nota Peilbeheer 2019

Naast de strategie heeft het waterschap ook een ‘nota peilbeheer (U verlaat deze site)’. In deze nota staat waar we rekening mee houden bij het bepalen van waterpeilen. Het waterpeil kan invloed hebben op bodemdaling. Om bodemdaling te remmen gaan we met eigenaren en gebruikers van de polders op zoek naar maatregelen. Als het hen niet lukt om maatregelen te nemen die de bodemdaling remmen dan verlaagt het waterschap de waterpeilen na 2030 nog maar met 75% in plaats van 100%. Het gevolg is dat de bodem steeds natter wordt.

Podcast: De Wereld van Water

Er gaat een wereld achter water schuil. Presentator Bart Krull trekt er op uit en zoekt deze keer alles uit over bodemdaling. Luister de podcast via Spotify (U verlaat deze site), Apple Podcasts (U verlaat deze site) of Google Podcasts (U verlaat deze site)