De Stelling van Amsterdam

In 1874 bepaalde een nieuwe wet, de Vestingwet, dat ook rondom Amsterdam een verdedigingslinie gebouwd moest worden. Als de vijand door de Hollandse Waterlinie zou breken kon ons leger zich achter deze ‘Stelling van Amsterdam’ terugtrekken.

Fort Hinderdam

Rond de stad werd een ring van forten gebouwd. En konden gebieden onder water gezet worden om de vijand tegen te houden. De forten moesten bestand zijn tegen de nieuwste wapens en zagen er daardoor anders dan de forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Zo werd dik beton gebruikt en lagen de forten dieper in de grond.

In het gebied van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht liggen ook nu nog veel belangrijke onderdelen van de Stelling van Amsterdam. Zoals de vestingen van Muiden en Weesp.

De forten rond Amsterdam

In het IJmeer bouwde men Fort Pampus (U verlaat deze site). Op het land, van oost naar west, kwamen de volgende forten: Nigtevecht, Abcoude, Winkel, Botshol, Waver-Amstel, Amstelhoek, Fort aan de Drecht, Fort bij de Kwakel en Kudelstaart.

Tussen Fort de Kwakel en Fort Kudelstaart ligt een dijk, de Vuurlijn. Deze dijk was het belangrijkste onderdeel van de stelling en had zelf batterijen met geschut. Een batterij is een plaats waar geschut, kanonnen, kunnen staan.

Land onder water

Net zoals bij de Oude Hollandse Waterlinie en de Nieuwe Hollandse Waterlinie kon land met opzet onder water worden gezet. Bestaande sluizen, zoals de Groote Zeesluis in Muiden en de Ipenslotersluis, paste men aan om dit makkelijker te maken. Ook bouwde men nieuwe sluizen om water te laten instromen, zoals Damsluis de Kwakel. Op andere plekken wilde men het water juist tegenhouden: De Vuurlijn was niet alleen belangrijk voor de militaire verdediging. Net als in de 19e eeuw houdt de dijk nog steeds de Noordelijke Legmeer- en Thamerpolder droog. Ook andere onderdelen van de stelling, zoals de Diemerzeedijk en de Groote Zeesluis in Muiden, worden nog altijd gebruikt.

Werelderfgoed Unesco

De stelling van Amsterdam is sinds 1996 onderdeel van het Unesco Werelderfgoed. Sinds 2021 is daar de Nieuwe Hollandse Waterlinie bijgekomen. Beide linies gaan verder als Werelderfgoed ‘Hollandse Waterlinies’.

De titel Werelderfgoed is belangrijk voor het behoud en de ontwikkeling van de stelling. Ook voor het toerisme is dit belangrijk.

Bekijk de website van de stelling van Amsterdam (U verlaat deze site)

Direct naar de wandelroute langs de Stelling van Amsterdam (U verlaat deze site)