De Amstel
De Amstel is een rivier die vanuit het zuiden Amsterdam instroomt. De Amstel voert water uit de polders ten zuiden van Amsterdam af. De riviertjes de Bullewijk, de Kromme Mijdrecht en de Oude Waver komen ook uit in de Amstel. Vanuit de Amstel stroomt het water via de Amsterdamse grachten naar het IJ.
De rivier nu
Het gebied langs de rivier noemen we Amstelland. Al honderden jaren voeren we water uit het veengebied af. Daardoor ligt het Amstelland nu lager dan de Amstel zelf. Langs de rivier zijn stevige dijken gebouwd. De dijken zorgen ervoor dat het water van de Amstel niet terug kan stromen in het land. De dijken moeten goed onderhouden worden, zodat ze sterk genoeg blijven. We zijn nu bezig met het verbeteren van de Amsteldijk.
Is er een dreiging door zeer hoog water in het Amstelgebied? Dan sluiten we sluizen en keringen rond het IJ en het Amsterdam-Rijnkanaal. Gemaal Zeeburg pompt het teveel aan water daarna naar het IJmeer/Markermeer. Dit komt niet vaker voor dan één keer per jaar.
Schoon water
Tegenwoordig is het water van de Amstel behoorlijk schoon. Dit komt vooral door de aanleg van riolering. Ook worden er minder bestrijdingsmiddelen gebruikt in de landbouw. Omdat het water nogal zout is, vriest het water niet snel dicht.
Recreatie langs de Amstel
Langs de Amstel staan verschillende historische gebouwen. Zoals De Riekermolen en molen de Zwaan bij Ouderkerk aan de Amstel. Alleen de Riekermolen kan nog water wegpompen.
Gemaal Stadwijck zorgt ervoor dat de Buitenvelderse polder droog blijft. In deze polder liggen de wijken Buitenveldert-West en Oost. Tussen Buitenveldert-Oost en de Amstel ligt het Amstelpark. Soms kunt u het gemaal bekijken. Bijvoorbeeld tijdens de Open Monumentendag (U verlaat deze site).
Fietsroutes
Houdt u van fietsen? Fiets dan eens het Rondje culturele parels. U komt dan niet alleen langs de Riekerrmolen en gemaal Stadwijck. Maar ook langs gemaal De Ronde Hoep en gemaal De Ruiter.
Panorama
Klik op de foto voor een grote versie (.jpg, 6.0 MB)
De geschiedenis van de Amstel
Vroege Middeleeuwen
De rivier is nog geen handelsroute. Boeren, vissers en tuinders brengen hun producten via de Amstel naar Amsterdam. Maar het grote vrachtverkeer gebruikt het IJ, het Spaarne en het Haarlemmermeer.
11e eeuw: Amestelle
Mensen gaan aan de oeverwallen wonen. Dat doen ze eerst op de hogere plekken. Zoals in Ouderkerk, op het punt waar de Amstel en Bullewijk samenkomen.
1204: Aanleg van dijken
Door het bewerken van de grond zakt het veen steeds verder in. En daalt de bodem dus. Hierdoor wordt het land al snel kwetsbaar voor wateroverlast. Bij noodweer kunnen oevers gaan afbrokkelen en wegspoelen. Daarom worden langs de Amstel en het IJ kades en dijken aangelegd.
1275: Amstelredamme
Op de plek die tegenwoordig nog de Dam heet, wordt een dam aangelegd. En er gaan ook mensen bij wonen. In de dam komt een sluis, zodat schepen in en uit kunnen varen. De woonplaats krijgt de naam ‘Amstelredamme’, later Amsterdam.
1525: Hoogheemraadschap Amstelland
Keizer Karel V richt het Hoogheemraadschap Amstelland op.
1673: De Amstelsluizen
Door het groeiende aantal inwoners wordt de kwaliteit van het water snel minder. Alles wordt in de Amstel en in de grachten gestort. Daarom worden in 1673 de Amstelsluizen gebouwd.
1750: 84 molens
Maar liefst 84 molens pompen water naar de Amstel.
1839: Plattegrond
Plattegrond van het gebied in Amsterdam met de Singelgracht vlakbij de Amstel. Zichtbaar zijn de Amstelsluizen, de Mauritskade en de Nieuwe Vaart.
1845: Damrak
Door de toenemende drukte wordt er steeds meer gebouwd aan de Amstel. Ook worden delen van de Amstel dichtgegooid (‘gedempt’). In 1845 wordt een deel van het Damrak gedempt.
1872: Oranjesluizen
De Oranjesluizen in het IJ zijn klaar. Door de sluizen verdwijnt eb en vloed in de stad.
1879: Gemaal Zeeburg
Tussen het Lozingskanaal, de Nieuwe Vaart en het Amsterdam-Rijnkanaal komt in 1879 stoomgemaal Zeeburg. Dit gemaal regelt het doorspoelen van de grachten.
1933: Delen Rokin gedempt
Voor het eerst worden delen van het Rokin gedempt.
1934: Elektrisch gemaal
Een elektrisch gemaal vervangt stoomgemaal Zeeburg.