Onderduikers in gemaal Petronella?
Een omslag met daarin papieren van een vroegere opzichter van het waterschap. Niets bijzonders zo te zien. Maar aan de binnenkant van de omslag vindt een medewerker van ons waterschap iets vreemds. Een handgeschreven tekst: Mevrouw Fränze Levy, op 15 april 1930, van Walter Grünert en zijn vrouw. En een ex libris, een soort etiket met dezelfde naam, Exlibris Fränze Levy. Welk verhaal schuilt hier achter?
Aan de Amstelkade vlakbij Uithoorn staat gemaal Petronella. Sinds het begin van de vorige eeuw houdt dit gemaal de polder hier droog. In 2005 vond een medewerker van het waterschap in dit gemaal papieren van een vroegere opzichter. Met daartussen dus deze omslag.
Het blijkt hier te gaan om een uit Duitsland gevluchte joodse vrouw, Franziska Levy-Bucky. Ze leefde voor de oorlog met haar familie in Altenburg. Het was een bekende familie die regelmatig bezoek kreeg van bekende schrijvers en andere kunstenaars. Zo waren ze ook bevriend met de beroemde schrijver Thomas Mann. De nazi’s beschouwden de familie als staatgevaarlijk. Ze vluchtte in 1937 met haar man en twee van haar dochters naar familie in Nieuwer-Amstel. Uiteindelijk is Fränze opgepakt. Ze stierf in 1943 in Auschwitz.
Bijzondere vondst
Heeft Fränze zich daadwerkelijk verschuild in het gemaal? Of is de omslag op een andere manier bij de opzichter terecht gekomen? We weten het niet. Het is in elk geval een bijzondere vondst. In het dieselgemaal zat verwarming om de smeerolie dun genoeg te houden. Misschien werd het gemaal daarom tijdens de Tweede Wereldoorlog wel gebruikt als onderduikadres. We hebben hier geen bewijs voor kunnen vinden.
My Grandmother’s Sitting Room
Laure Levy, kleindochter van Fränze, maakte een korte film over haar oma. In de film is te zien hoe ze in het gemaal de omslag voor het eerst te zien krijgt. Bekijk deze bijzondere film op www.mygrandmotherssittingroom.com (U verlaat deze site).
Overige bronnen: www.christian-repkewitz.de (U verlaat deze site), Franziska Levy-Bucky op joodsmonument.nl (U verlaat deze site)
